• ·Serebral Palsi, gelişmekte olan fetal ve yenidoğan beyninde meydana gelen,ilerleyici olmayan bozukluklara bağlı aktivite kısıtlıklarına yol açan,hareket ve postür gelişimindeki bir grup kalıcı bozukluğu tanımlar.
• · SP'nin Türkiye'de görülme sıklığı binde 4,4 tür.

 

 SP'nin risk faktörleri

DOĞUM ÖNCESİ	DOĞUM SIRASI	DOĞUM SONRASI
Kullanılan ilaçlar	Erken ya da geç doğum	Enfeksiyon
Enfeksiyonlar	Düşük doğum ağırlığı	Ateşli hastalıklar
Metabolik hastalıklar	Metabolik hastalıklar	Ağır ve uzun süren sarılık
Kan uyuşmazlığı	Bebeğin oksijensiz kalması	Kafa travması
Travma	Enfeksiyon	Kanamalar
	Doğum travması	Zehirlenmeler

 

SP de  temel bulgular

Gelişim basamaklarında gecikme, kas tonusu bozuklukları,duruş ve hareket bozuklukları, denge ve koordinasyon problemleri temel belirtiler arasında sayılır.

SP de eşlik eden bulgular

Bilişsel sorunlar,epilepsi,görme bozuklukları,işitme problemleri,yutma bozukluğu,diş bozuklukları,mide-bağırsak problemleri,idrar tutamama,konuşma ve öğrenmede zorluk,ağrı,solunum sorunları,duyu-algı bozuklukları,davranış problemleri

 SP de aylara göre belirtiler

2-3 aylık bebekte;oturmaya gelmede baş kontrolünün olmamamsı

4-5 aylık bebekte;ellerini orta hatta getirememe, Elleri kapalı ve başparmak avuç içerisindeyse

6 aylık bebekte; Ayaklarını ağzına götüremiyorsa , başparmaklar avuç içerisinde hareket ediyorsa

8 aylık bebekte;dönme ve oturma aktivelerinin olmaması

10 aylık bebekte ;emeklemenin olmaması ya da her  iki ayağının birden çekilerek sıçrar tarzda tarzda emekleme,ayağa kalkmada zorluk

1 yaşındanki bebekte;tutunarak yürümeme,parmak ucunda yürüme

18 aylık bebekte; Bağımsız yürüyememe

30 aylık bebekte; Bağımsız merdiven inip çıkamamama ve zıplayamama

SP'nin sınıflandırması

Spastik sp

Sp'nin en sık rastlanan şekli olup etkilenen beyin bölgesine bağlı olarak bazı kaslarda gerginlik ve sertliklerle seyir eder.Gövde kaslarında tonus azlığı,kas kuvvet eşitsizliğine bağlı olarak gelişen eklem deformiteleri,postür ve yürüyüş bozuklukları görülür.

Spastik SP vücut tutulum bölgelerine göre hemiplejik,diplejik,total olarak ayrılır.

Diskinetik tip

İstemsiz, kontrolsüz ve aynı şekilde tekrarlayıcı hareketler ile kendini gösterir. Genellikle erken dönemde kas gevşekliği ile başlar, daha sonra hareket sırasında değişen kas sertlikleri görülür. Gözlenen tekrarlayıcı hareketin baskınlığına göre distonik ve koreaatetoid olarak alt gruplara ayrılır.

Ataksik Tip

Hareket kontrolünde yetersizlikler, anormal duruş, hareketin koordine bir şekilde gerçekleştirilememesi ile kendini gösterir. Yürümenin başlaması ile birlikte ataksi zaman içinde gelişerek denge problemleri görülür.

 

SP de erken müdahale

Özellikle 0-3 yaş dönemde beyin gelişiminin çok hızlı olduğu bilindiğinden, erken dönemde sunulan fizyoterapi ve rehabilitasyon, özel eğitim, dil ve konuşma terapisi, ergoterapi gibi müdahalelerinin bireyin tüm gelişim alanlarında bağımsız olmasını sağlamada oldukça önemlidir. Bütüncül bakış açısı içerisinde, profesyonellerin etkileşim içerisinde çalışması ve tüm gelişim alanlarının eş zamanlı desteklenmesi fiziksel, bilişsel, dil ve konuşma, emosyonel, psikolojik ve sosyal gelişim alanlarındaki başarıyı beraberinde getirecektir.

 

SP de tedavi yöntemleri Fizyoterapi ve rehabilitasyon,ilaç tedavisi,botulinum toksin uygulamaları,seri alçılama,cerrahi uygulamalar

 

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon

Fizyoterapi ve rehabilitasyon süreci her birey için erken bebeklik döneminde başlar.

Bebeklik döneminden başlayarak erişkin döneme kadarki geçen sürede hedef her zaman SP'li bireyin fonksiyonel kapasitesinin izin verdiği ölçüde kendi çevresinde ve yaşadığı  çevresel koşullarda bağımsız olmasının sağlanmasıdır.

Fizyoterapi'nin Amaçları:

Normal motor gelişimi destekleme

Kas kuvvetini koruma ve artırma

Fonksiyonel hareket yeteneğini koruma ve artırma

Hareket kalitesini artırma

Vücut farkındalığını artırma

Doğru vücut diziliminin sağlanması

Deformiteleri,tonus problemlerini ve skolyoz gibi ikincil kas-iskelet sistemi bozukluklarının önlemesi

Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığı sağlamak

Aile eğitimi

Çevresel düzenlemeler ile ulaşılabilirliğin sağlanması

Diğer tıbbi,medikal ve cerrahi uygulamaların desteklenmesi

Yardımcı araç,gereç ve cihaz ihtiyaçlarını belirlemek

 

 

 Aileye öneriler

Bebeklik  döneminde çocuğunuzu uygun şekilde taşımayı,pozisyonlamayı ve egzersizlerini yaptırmayı ihmal etmeyin.

Egzersizler çocuğun gün içerisinde  uyanık ve dinç olduğu zamanlarda yapın.

Fizyoterapistinizin size önerdiği programı günlük yaşama dahil edin.

Çocuğunuz için güvenli ortamı oluşturun ve çok korumacı yaklaşmayın.

Çocuğunuzun hareket yapabilmesi fırsat verin ve sabırlı olun.

Çocuğunuzun fiziksel gelişiminin yanında zihinsel,sosyal,akademik gelişimini destekleyin.

Çocuğunuzun var olan kapasitesiyle değerlendirin .Yapamadıklarına değil yaptıklarına odaklanın.

Çocuğunuzun için beklentilerinizde gerçekçi bir şekilde yaklaşın.

Çocuğunuzun günlük yaşamda nelere ihtiyacı olduğunu belirleyin ve terapistiniz ile paylaşın.

Çocuğunuzun durumuna yönelik kaynakları okuyun,Sizin için oluşturulan kuruluşlardan destek alın.

Çocuğunuzun ve sizin için olan yasal haklardan faydalanın.

Kendinizi,ailenizi,çevrenizi ihmal etmeyin.

 

SERABRAL PALSİDE EĞİTİM

Serebral Palsili çocukların, rehabilitasyon hizmetleri devam ederken aynı zamanda en fazla fayda görecekleri eğitim ortamlarında eğitimlerine devam etmeleri gerekmektedir. Ülkemizde Serebral Palsili çocukların normal akranlarıyla birlikte gidebilecekleri kaynaştırma okulları olduğu gibi yine kendileri gibi Serabral Palsili arkadaşları ile bir arada bulunacakları ayrı eğitim ortamları da bulunmaktadır.

Özel eğitim sınıfı,özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinden eğitim alabilirler.

Zorunlu öğrenim çağında özel eğitim gereksinimi olan çocuğunuz sağlık problemleri veya sağlık risklerinden dolayı evde veya hastanede eğitim alabilirler.

HAKLARIM NELER?

SAĞLIK KURULU RAPORU: Engelli bireylerin kendilerine tanınan haklardan yararlanabilmesi için Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş hastanelerden sağlık kurulu raporu alması gerekmektedir

RAM RAPORU:Özel eğitim ve rehabilitasyon hizmetinden yararlanabilmesi için Rehberlik ve Araştırma Merkezinden RAM raporu alması gerekmektedir.

ENGELLİ KİMLİK KARTI: Engelli bireyin %40 ve daha fazla oranında engelli olduğunu gösteren engelli sağlık kurulu raporu gerekmektedir.

KAMUSAL ALANDA İNDİRİM:Elektrik İndirimi,Su İndirimi

İLETİŞİM İNDiRİMİ

ULAŞIM ALANINDA İNDİRİM: Şehir İçi Ulaşım, Şehirlerarası Ulaşım

Müze Ve Ören Yerlerinde İndirim, Devlet Tiyatroları

Araç Alımlarında Ötv İndirimi, Motorlu Taşıtlar Vergisi Muafiyeti, Engelli Park Kart Ve Engelli Park Yerleri

GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ: Emlak Vergisi İndirimi, KDV Muafiyeti

NÖBET MUAFİYETİ & İZİN HAKKI:Mazeret İzni, Engelli Çocuğu Olan Çalışan Annelere Erken Emeklilik Hakkı

TAYİN HAKKI

SOSYAL YARDIM HAKLARI: Evde Bakım Maaşı Aylığı, Engelli Aylığı

TIBBİ MALZEME HAKLARI: Tekerlekli Sandalye (Manuel ve Akülü Tekerlekli Sandalye), Ortez, Protez, İşitme Cihazı, Sonda Alımı, Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Hakkı, Orta Öğretimde Ortak Sınavlardan Muafiyet

ENGELLİ SORUNLARINI DANIŞMA: Tüm haklar için; Alo 183 Aile, Kadın, Çocuk, Engelli ve Sosyal Hizmet Danışma Hattı'ndan bilgi alınabilir.

 

 

Ceylan DEMİR
Fizyoterapist 

 

KAYNAKÇA:Fizyoterapi Rehabilitasyon Ortopedik Rehabilitasyon Pediatrik Rehabilitasyon – Cilt 2 Serebral Palsi Rehberi Eğitim El Kitabı, Serebral Palsi Rehberi Haklarım Neler? El Kitabı,